Γιατί οι Σιδηροδρομικές Γραμμές έχουν αυτό το Εύρος
Η απόσταση ανάμεσα στις δύο ράγες των σιδηροδρομικών γραμμών είναι 1,43m. Μάλλον παράξενος αριθμός. Γιατί άραγε έχει επιλεγεί το συγκεκριμένο διάκενο;
Ο Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας του Παν. Θεσσαλίας κ. Γ.Α. Πίκουλας, έχει διερευνήσει διεξοδικά το θέμα του μετατροχίου του αρχαίου αμαξήλατου οδικού δικτύου και έχει δημοσιεύσει τα αντίστοιχα αποτελέσματα.
Ο εντοπισμός και μελέτη πλήθους αρματροχιών/ αμαξοτροχιών σε τεχνητές κοίτες αρχαίων δρόμων, ανά την Ελλάδα, συχνά με έντονα ίχνη εκβραχισμών, παραπέμπουν πάντα σε σταθερό μετατρόχιο της τάξης του 1,40 μ. Μία εντυπωσιακή de facto τυποποίηση σε πανελλαδικό επίπεδο.
Τούτο αποδίδεται στην διάπλαση των ελκτικών ζώων της εποχής, όπως τεκμηριώνεται και από ανασκαφικά δεδομένα, καθώς και στις απαραίτητες αποστάσεις για την ζέψη των ζώων.
Επομένως και, χωρίς διάθεση απόδοσης της προέλευσης των πάντων στην Αρχαία Ελλάδα, το μετατρόχιο του 1,40 μ., υπήρχε πριν από τους Ρωμαίους και οφείλεται σε αντικειμενικούς παράγοντες.
Έτσι, το μετατρόχιο αυτό, θα περάσει ως αμετάβλητος modulus στον Μεσαίωνα. Ήδη στην Αγγλία από τον 16ο αιώνα οι ιππήλατες άμαξες των ανθρακωρυχείων απέκτησαν ξυλοτροχιές, που εξελίχθηκαν σε σιδηροτροχιές. Όταν θα προκύψει ο ατμός στις αρχές του 19ου αιώνα, η νέα κινητήρια δύναμη απεριορίστων δυνατοτήτων, οι ατμομηχανές απλώς αντικατέστησαν τους ίππους, αλλά το μετατρόχιο δεν άλλαξε.
Υπάρχει και μια προέκταση αυτής της ιστορίας με το διάκενο στις ράγες. Tο Αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο στην εξέδρα εκτόξευσής του, έχει πλευρικές δεξαμενές καυσίμων που είναι στηριγμένες εκατέρωθεν της κεντρικής δεξαμενής. Η εταιρεία που κατασκευάζει αυτές τις δεξαμενές έχει το εργοστάσιό της στην Γιούτα. Θα ήθελαν να τις κάνουν μεγαλύτερες, αλλά οι δεξαμενές αποστέλλονται σιδηροδρομικώς στο σημείο εκτόξευσης. Η σιδηροδρομική γραμμή μεταξύ του εργοστασίου και του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ περνά από μια σήραγγα, κάτω από τα Βραχώδη Όρη. Αυτή η σήραγγα περιορίζει το μέγεθος των δεξαμενών στο πλάτος που έχουν οι σιδηροδρομικές γραμμές. Έτσι, το πλέον εξελιγμένο μεταφορικό μέσον του κόσμου, το διαστημικό λεωφορείο, εξαρτάται από το εύρος των γραμμών και με αναγωγή από την σωματική διάπλαση των ζώων της αρχαιότητας.
Χρήσιμη, εάν όχι αναγκαία είναι και η μελέτη της εξέλιξης του μετατροχίου στα αυτοκίνητα κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Μόλις τα τελευταία χρόνια διαφοροποιήθηκε από το 1,40 μ. σε 1,50 μ. με 1,60 μ. για τις ανέσεις, ιδίως των πίσω επιβατών και μάλιστα στα οχήματα SUV ή 4X4.
Τελικά, ίσως να μην υπάρχει πιο συντηρητική μετάδοση στα πολιτιστικά επιτεύγματα του ανθρώπου από ό,τι στην περίπτωση της αποκρυσταλλωμένης εμπειρικά τεχνογνωσίας, της παγιωμένης σε βάθος χρόνου και ευρύτατα αποδεκτής. Για το σημερινό μετατρόχιο του σιδηροδρόμου, ανιχνεύονται οι πρόγονοί του χιλιετίες πριν, σε εποχές αδιανόητες στον ανυποψίαστο ερευνητή.